7.10.2024
„WŁADYSŁAW HR. ZAMOYSKI – GOSPODARZ, PATRIOTA, SPOŁECZNIK"
Z okazji zbliżającego się dnia Niepodległości, po raz kolejny odbywa się konkurs „Podhalańskie, spiskie i orawskie drogi do niepodległości - edycja 2024”.
W uznaniu wielkich zasług i życia oddanego w całości Narodowi Polskiemu, które również dziś stanowią wzór nowoczesnej patriotycznej postawy i poświęcenia dla dobra wspólnego, w setną rocznicę śmierci tego wybitnego Polaka Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2024 Rokiem Władysława Zamoyskiego.
Dlatego, w bieżącym roku Starosta Tatrzański zaprosił drużyny szkół podstawowych: Gminy i Miasta Kórnik, Miasta Sopot, Gminy Suchy Las, Gminy i Miasta Sianów, Gminy Jabłonka oraz z gmin Powiatu Tatrzańskiego, a także dla uczniów szkół ponadpodstawowych z powiatów: Kartuskiego, Łowickiego, Poznańskiego, Świdnickiego, Tatrzańskiego, Nowotarskiego, Hrubieszowskiego, Rawickiego, Wadowickiego i Międzychodzkiego oraz Miasta Sopot do udziału w edycji będącej odpowiedzią na ogłoszony Rok 2024- rokiem Zamoyskiego.
Temat konkursu w roku 2024 „WŁADYSŁAW HR. ZAMOYSKI – GOSPODARZ, PATRIOTA, SPOŁECZNIK".
W dniu dzisiejszym, tj.7 października, odbyły się eliminacje szkolne. Do konkursu przystąpiły dwie drużyny, wyłonione jeszcze w poprzednim roku szkolnym. Drużyna I - to reprezentanci klasy 2b / Natalia Niedźwiecka, Bartłomiej Jandura i Wiktor Kalata/. Drużyna II - reprezentanci klasy 3b/ Zuzanna Gucwa, Daria Słowik i Karol Bednarczyk/.
Po teście sprawdzającym rozległą wiedzę dotycząca życia i działalności społeczno- gospodarczej hrabiego Zamoyskiego do etapu powiatowego przeszła drużyna klasy 2b. Gratulujemy i życzymy kolejnego sukcesu – przejścia 10 października etapu powiatowego i zameldowanie się 10 listopada w finale.
Chciałam podkreślić, że wszyscy uczniowie musieli zapoznać się z rozległą literaturą, dotyczącą tego nietuzinkowego Człowieka. Dla zainteresowanych życiem hr. Zamoyskiego, podsyłam kilka informacji.
„…W 1889 roku, pragnąc uchronić tatrzańską przyrodę od rabunkowej gospodarki leśnej, zakupił dobra zakopiańskie. Wprowadził tam zdecydowane działania mające na celu ochronę dziedzictwa naturalnego. Rozumiał wagę zachowania równowagi przyrodniczej dla kształtowania wrażliwości patriotycznej przyszłych pokoleń. Jego poparcie było kluczowe dla starań o utworzenie w Tatrach – też na jego ziemiach – parku narodowego" – czytamy w uchwale. Należące do niego ówcześnie tereny stanowią obecnie 30 proc. obszaru Tatrzańskiego Parku Narodowego.
W Zakopanem Władysław Zamoyski przyczynił się do budowy elektrowni, wodociągów, szkoły, szpitala, poczty i nowego gmachu Muzeum Tatrzańskiego, a także Bazaru Polskiego na Krupówkach, w którym od 1911 r. mieści się Miejska Galeria Sztuki. Dzięki jego staraniom powstała linia kolejowa z Chabówki do Zakopanego. "Najbardziej pamiętany jest Zamoyski z wieloletniego zaangażowania w walkę i proces o Morskie Oko oraz dolinę Rybiego Potoku. Dzięki jego wysiłkom długa sądowa batalia zakończyła się w 1902 roku przed trybunałem arbitrażowym w Grazu, który przyznał największe z tatrzańskich jezior stronie polskiej. Ustalony wówczas przebieg granicy nie uległ zmianie do dziś" .
Od momentu odziedziczenia dóbr kórnickich Władysław Zamoyski uważał się za ich powiernika i opiekuna. "Jego pragnienie rozkwitu ukochanej Ojczyzny sprawiło, że powierzone dziedzictwo chronił, pielęgnował i pożytkował dla dobra Narodu Polskiego. Już w 1912 roku Władysław wraz z siostrą Marią i matką Jadwigą podpisali dokument o zamiarze przekazania całego majątku na rzecz mającej powstać w przyszłości fundacji narodowej. W 1924 roku, po śmierci matki, Zamoyski wraz z siostrą zrzekli się swych dóbr i złożyli projekt ustawy o utworzeniu fundacji Zakłady Kórnickie, której zadaniem było m.in. utrzymywanie Biblioteki Kórnickiej oraz Szkoły Domowej Pracy Kobiet" .
Władysław Zamoyski zmarł 3 października 1924 r., nie doczekawszy uchwalenia przez Sejm ustawy o Zakładach Kórnickich, co nastąpiło 30 lipca 1925 r. Stefan Żeromski napisał po jego śmierci, że akt donacyjny powołujący fundację Zakłady Kórnickie "winien być czytany w szkołach na równi z arcydziełami wieszczów narodowych".
https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/senat-ustanowil-rok-2024-rokiem-wladyslawa-zamoyskiego
E.B.